De tamme rat Er zijn maar weinig huisdieren die zoveel tegenstellingen oproepen als de rat. Er zijn hele volksstammen die
ermee weglopen en zich geen leuker huisdiertje kunnen voorstellen dan hun tamme rat. Ze doen er werkelijk
alles mee, van spelen in huis tot aan boodschappen doen in de winkel. Zelfs worden er keuringen
georganiseerd waar kleurratten op hun conditie en uiterlijk worden beoordeeld. Deze groep bestaat uit
liefhebbers die de rat als knuffeldier geaccepteerd hebben en inzien dat ze met een geweldig diertje te maken
hebben en daarmee ook de waardering geven die het verdiend.
Maar verreweg de meerderheid van de mensen ziet hem als een eng gevaarlijk dier
dat ziektes verspreid en op voorhand als vals betiteld wordt. Maar het tegendeel is waar.
Herkomst van de bruine rat
De bruine rat (Rattus norvegicus) is afkomstig uit Azië. In de literatuur is de juiste locatie nogal vaag en
ver uiteenlopend. Zo wordt er gesproken over gebieden van India, Indonesië maar ook zou hij zeer
vroeg gesignaleerd zijn in Mongolië en China. Het zelfde geldt toen hij in Europa voor het eerst werd
gezien. Net na de late middeleeuwen (rond 1700) werd de bruine rat voor het eerst gezien in Engeland.
Daarvóór werd er ook over de rat geschreven in de periode rond het jaar 1550 maar het is hier onduidelijk
of het dan gaat over de zwarte- dan wel de bruine rat.
Een bruine rat van René Bastiaans, foto gemaakt door Martin Braak
Over het algemeen is men het er wel over eens dat de komst van de rat te danken is aan de vroege
scheepvaart vanuit Azië. Door zich als verstekeling te laten vervoeren in het ruim tussen de goederen,
bevond zich daar de mogelijkheid om zich uiteindelijk in Europa te gaan voortplanten. Doordat de rat
zich uitstekend kan aanpassen aan uiteenlopende omstandigheden is het verspreidingsgebied
uitgestrekt over de hele wereld.
Uiterlijk
Het gewicht van de wilde rat is sterk afhankelijk van de hoeveelheid en soort
voedsel wat hij in zijn omgeving vindt. Gemiddeld zal dit rond de 400 / 450 gram
zijn. Leden van N.K.V. hebben wilde ratten gevangen die tegen de 500 gram wogen maar die
hebben zich ook kostelijk vermaakt met het rijke, volwaardige voer dat zij hun
tamme soortgenoten gaven! Tamme ratten daarentegen kunnen makkelijk 600 gram of
meer bereiken.
De lengte van kop tot romp varieert tussen 20 en de 30 cm terwijl de staart wel
tot 20 cm kan bereiken. De staart is opgebouwd uit staartringen tot wel 180
stuks.
De bouw van de rat is niet makkelijk te omschrijven omdat hij veel verschillende
houdingen heeft. Over het algemeen heeft het een atletisch gespierd lichaam
waarbij de rug ter hoogte van de schouders bij een bepaalde houding een kromme
bolling weergeeft terwijl als hij loopt dit weer kan veranderren in een
gestroomlijnde atleet! Zijn kop is ongeveer 20% van de grootte van
het lichaam en loopt van oor tot snuit met een flauwe ronding af terwijl de
voorzijde een spits uiterlijk weergeeft. Zijn ogen zijn mooie ronde glanzende
kralen die half uit de oogkassen lijken te komen. De oren zijn als schelpen die
bij elk geluid of omstandigheid in een andere richting kunnen draaien. De neus
heeft een aantal snorharen, die de meeste tijd in beweging zijn en functioneren
als voelsprieten.
Uit het wild via het laboratorium naar de huiskamer
Zo uit het wild via het laboratorium geïntroduceerd als huisdier. Zo is het
gegaan, de eerste proeven met de bruine rat dateren uit begin negentiende eeuw
waar de eerste genetische experimenten werden uitgevoerd. Later werden door de
intensieve menselijke contacten tussen ratten en de verzorgers de dieren alsmaar
tammer en er kwam bij de laboranten een zekere sympathie voor deze dieren los.
Dit zal ongetwijfeld een van de reden zijn dat de dieren uiteindelijk na de
proefperiodes mee naar huis genomen zijn. Zo ontstond al snel onze huidige
geconditioneerde huisrat.
Dat dit diertje nog altijd als griezelig en ongewenst wordt beschouwd is voor
een aantal liefhebbers een raadsel.
Of de rat nou slim dan wel intelligent is of dat hij alleen maar iets aan kan
leren, daarover zijn de geleerden het nog niet eens. In ieder geval heeft hij
zich volwaardig genesteld tussen de andere meer reguliere huisdieren.
De zwarte rat
De zwarte rat (Rattus rattus) is niet hetzelfde dier als een zwart gekleurde tamme rat.
Een zwarte rat lijkt meer op een kruising tussen een huismuis en een (wilde) bruine
rat. Zijn kop is vrij spits met relatief lange snorharen en grote ogen. De zwarte
rat is niet echt zwart. De bovenkant is meestal grijsbruin tot zwart, de buik is
wit tot donkergrijs. In de vacht zitten veel lange haren die duidelijk afsteken
tegen de lichtere achtergrond. Een echte zwarte rat is geen knuffeldier en
kan het beste in groepjes gehouden worden.
Zwarte ratten (Rattus rattus), foto gemaakt in dierenpark Emmen
Bronnen:
* René Bastiaans eigen waarnemingen en ervaringen uit liefhebberij voor ratten
* http://www.allesoverratten.nl
* Vez
* Maarten ’t Hart Ratten
* https://dspace.library.uu.nl:8443/index.jsp
|
|
